Kto i w jaki sposób tworzy społeczność szkolną? Rola rodziców w budowaniu pozytywnych relacji ze szkołą.
Społeczność to pewna zbiorowość ludzi, którzy są połączeni ze sobą w jakiś sposób - mają wspólne wartości, ten sam obszar zamieszkiwania, łączy ich zawód lub sposób komunikacji. Czynnikiem łączącym może także być szkoła - wówczas mówimy o społeczności szkolnej.
Społeczność szkolną tworzą przede wszystkim uczniowie, którzy kształcą się w danej placówce. Dalej - ich rodzice i nauczyciele, pracownicy szkoły i osoby z nią współpracujące. W zależności od wielkości placówki, społeczność szkolna może liczyć od kilkudziesięciu do wielu setek osób.
Więź społeczna to termin socjologiczny, który oznacza stosunki społeczne, które łączą jednostki w grupy i zapewniają ich trwanie. Szkoła jest miejscem tworzenia nowych więzi wokół wspólnego celu, jakim jest edukacja młodego pokolenia. Rozpoczęcie szkoły to bardzo ważny etap w życiu nie tylko pierwszoklasisty, ale także jego całej rodziny. O ile edukacja przedszkolna jest możliwością, o tyle nauka w szkole podstawowej jest koniecznością. Obowiązek nauki spoczywa na uczniu do 18. roku życia, co oznacza, że młody człowiek do osiągnięcia pełnoletności wiele godzin spędzi w placówce edukacyjnej.
Szkoła to nie tylko nauka języka obcego, literatury, historii czy matematyki. To także, a może przede wszystkim, możliwość znalezienia swojego miejsca w społeczeństwie, okazja do nawiązania relacji koleżeńskich, nauka trudnej sztuki kompromisu i praktyczna lekcja współżycia społecznego. Przyjaźnie zawiązane w szkolnej ławie trwają niekiedy całe życie, a umiejętności komunikacyjne i relacyjne są nie do przecenienia.
Literatura socjologiczna wyróżnia m.in. więź naturalną i stanowioną. Ta ostatnia jest narzucana przez społeczeństwo, ta pierwsza, jak sama nazwa wskazuje, tworzy się samoistnie, np. gdy grupę osób łączy wspólne pochodzenie.
Każdy wychowawca pragnąłby, aby jego klasa była zgrana, by uczniowie byli ze sobą zżyci i tworzyli prawdziwą wspólnotę koleżeńską. Integracja wychowanków to jeden z priorytetów wychowawczych, realizowany nie tylko na godzinach wychowawczych, wycieczkach i obozach, ale także w czasie codziennej nauki poprzez pracę w parach, grupach czy zespołach projektowych. Jeśli uczniów (i nauczyciela) łączy tylko więź formalna, narzucona przez system, wówczas trudno nie tylko dobrą atmosferę, ale także o skuteczną i efektywną naukę.
Wsparcie rodziców potrzebne jest dzieciom na wielu etapach życia, a w szczególny sposób w czasie adaptacji do życiowej zmiany, jaką jest rozpoczęcie edukacji w nowej szkole. Od postawy rodzica zależy w dużej mierze nastawienie dziecka do nowej placówki, nowopoznanych osób, grona pedagogicznego. Jeżeli rodzice cechują się postawą otwartości, zachęty i bezwarunkowego wsparcia dziecka, ich pociecha łatwiej i spokojniej odnajdzie się w nowej roli ucznia. Niepokój związany z wejściem na nowy etap życia, w nowe środowisko jest zrozumiały, jednak gdy rodzice wykazują więcej lęku niż zaufania, dziecko może przejmować te emocje, co utrudni mu nawiązanie zdrowych relacji w nowym otoczeniu.
Aktywny udział rodzica w życiu szkoły może być ciekawym doświadczeniem, mającym pozytywny wpływ także na relację rodzic-dziecko. Ważne jest, by rodzic, którego cechuje postawa zaangażowania, odnalazł dla siebie odpowiednią przestrzeń w szkolnym środowisku. Konieczny jest balans pomiędzy aktywnym udziałem w życiu szkoły, a zaufaniem do dziecka i nauczycieli w tych obszarach, w których udział rodzica jest zbędny.
Sytuacją, która ma bardzo negatywne skutki, jest działanie rodzica w całkowitej opozycji do prezentowanego przez szkołę modelu edukacyjno-wychowawczego. Owszem, rodzic powinien stać na straży bezpieczeństwa, poszanowania godności swojej i swojego dziecka, niekiedy wyrazić swoją konstruktywną krytykę, ale nie może traktować szkoły jako wroga swojego dziecka i swojej rodziny. Rodzice, uczniowie, dyrekcja i nauczyciele powinni "grać do jednej bramki", na pierwszym miejscu stawiając zawsze dobro dziecka.